Harita - 19 Mayıs, Samsun (Ondokuzmayıs)

19 Mayıs, Samsun ilinin bir ilçesidir. 19 Mayıs, Samsun- Sinop karayolu güzergâhında olup Samsun il merkezinin 33 km batısındadır. 38 mahallesi ve bulunan 19 Mayıs ilçesinin nüfusu 26.044'tür.

Yüzölçümü 363 km² olan 19 Mayıs arazisi Bafra Ovası'nın doğu ucunu oluşturur. Karadeniz ile Canik Dağları'nın alçak tepesi arasında yer alır. Doğuda Samsun merkezi, batıda Bafra ilçesi, kuzeyde Karadeniz yer almaktadır. Tipik Karadeniz iklimi gözlemlenir.

15. yüzyılda I. Mehmed döneminde Osmanlı topraklarına katılmıştır. Ondokuzmayıs ilçesinin Osmanlı öncesi tarihinin Cenevizlilere dayandığı tespit edilmiştir. Beldeye ilk yerleşenler Orta Asya'dan göç eden Türkmenlerdir; daha sonra 1878 yılında Dağıstan ve Kuzey Kafkasya'dan gelen muhacirler gelmiştir.

1878 yılından sonra Dağıstan ve Kuzey Kafkasya'dan gelen göçmenler devlet tarafından iskân edilmiştir. Ayrıca Balkan savaşı 1912 sonrası Kosova'dan gelen Arnavut göçmenler de ilçede iskan edildi ve bugünkü mevcut nüfus yapısı oluştu. Engiz ismini alarak belediye tarihi başlamış ancak Engiz adının Türkçe olmadığı gerekçesiyle 1961 yılında değiştirilmiş ve yeni ismi "Ballıca" olmuştur. Ballıca da 1970 yılında belediye olmuştur. 1988 yılında ilçe olarak belediye meclisi kararıyla Ondokuzmayıs ismini almıştır.

Mustafa Kemal Atatürk'ün 19 Mayıs 1919'da Samsun'a adım atmasıyla Millî Mücadele hareketinin ilk eylemi burada başlamış olup bugün ilçe sınırlarının içinde bulunan Dağköy'de etkin mücadeleler verilmiş, "Fatma Çavuş" lakabıyla anılan bir kadın kahraman da ortaya çıkmıştır. Fatma Çavuş, 1963 yılında vefat etmiş olup, kabri Dağköy mahallesinde bulunmaktadır.